صفات انسان پست و فرومایه در کلام امام علی(ع)

🔴روان‌شناسی فرومایگان در کلام امیرمؤمنان

🔹فرومایگی و پستی یکی از رذایل اخلاقی است که در برخی از انسان‌ها وجود دارد. این رذیله ممکن است ریشه‌های تربیتی و ژنتیکی هم داشته باشد، اما بیشتر محصول رفتارهای اختیاری خود فرد است. 
🔹این صفت حتی ممکن است در میان افرادی که به دلیل ثروت، قدرت،‌ شهرت یا علم، از موقعیت‌های بالای اجتماعی هم برخوردارند، نمود داشته باشد.
🔹جا دارد که این صفت از ابعاد مختلف مورد تحلیل روان‌شناسان و عالمان اخلاق قرار گیرد. 
🔹در متون دینی ما، ده‌ها روایت دربارة شاخصه‌های فرومایگی و خصلت‌های فرومایگان وارد شده است.
🔹از مهم‌ترین شاخصه‌های فرومایگی و خصلت‌های فرومایگان می‌توان به موارد زیر، که همگی در سخنان امیرمؤمنان وارد شده است، اشاره کرد:
1.فریب‌کاری و مکاری (در عالم سیاست، اقتصاد، اجتماع یا روابط فردی)؛ (فَإِنَّهَا (=الْخَدِیعَةَ) مِنْ خُلُقِ اللَّئِیم)؛
2.توجه بیشتر مردم به او موجب قساوت بیشترش می‌شود؛ (اللَّئِیمُ یَقْسُو إِذَا أُلْطِفَ) 
3.افتخار او به ملک و موقعیت‌های مادی‌اش است؛ (اللَّئِیمُ یَفْتَخِرُ بِمِلْکِهِ‏) 
4.اهل جوانمردی نیست؛ (اللَّئِیمُ لَا مُرُوَّةَ لَهُ)
5.روحیه طلبکارانه از دیگران دارد؛ (اللَّئِیمُ یَرَى سَوَالِفَ إِحْسَانِهِ دَیْناً لَهُ یَقْتَضِیهِ) 
6.بر دیگران منت‌ می‌گذارد (اللَّئِیمُ مَنْ کَثُرَ امْتِنَانُهُ) 
7.حیا و عفت ندارد؛ (اللَّئِیمُ‏ لَا یَسْتَحْیِی)
8.بدزبان  است و بی‌وفا (اللَّئِیمُ‏ إِذَا قَدَرَ أَفْحَشَ وَ إِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ) 
9.خدمت‌های دیگران به خود را انکار می‌کند (اللَّئِیمُ‏ إِذَا أُعْطِیَ جَحَدَ)
10.به جایگاه بالاتری که می‌رسد، حالاتش دگرگون می‌شود (اللَّئِیمُ‏ إِذَا بَلَغَ فَوْقَ مِقْدَارِهِ تَنَکَّرَتْ أَحْوَالُهُ) 
11.امید خیر از او نمی‌رود و از شرش درامان نیستند (اللَّئِیمُ‏ لَا یُرْجَى خَیْرُهُ وَ لَا یُسْلَمُ مِنْ شَرِّهِ) 
12.با آزادگان دشمنی می‌ورزد (اللَّئِیمُ‏ یُعَادِی الْأَحْرَارَ)
13.آبروی خود را فدای موقعیت‌های مادی و دنیوی‌اش می‌کند (اللَّئِیمُ‏ مَنْ صَانَ مَالَهُ بِعِرْضِهِ) 
14.قابل اعتماد نیست؛ (إِیَّاکَ أَنْ تَعْتَمِدَ عَلَى اللَّئِیمِ‏ فَإِنَّهُ یَخْذُلُ مَنِ اعْتَمَدَ عَلَیْهِ)
15.به هنگام قدرت، معایب او نمایان می‌شود (دَوْلَةُ اللَّئِیمِ‏ تُظْهِرُ مَعَایِبَهُ)
16.به میزانی که جایگاه او بالاتر می‌رود، مردم را کوچک می‌بیند (کُلَّمَا ارْتَفَعَتْ رُتْبَةُ اللَّئِیمِ‏ نَقَصَ النَّاسُ عِنْدَهُ)؛ 
17.وعده‌های او امروز و فردا کردن و بهانه‌جویی است (وَعْدُ اللَّئِیمِ‏ تَسْوِیفٌ وَ تَعْطِیلٌ)؛ 
18.بدرفتار، بداخلاق و بخیل است (یُسْتَدَلُّ عَلَى اللَّئِیمِ‏ بِسُوءِ الْفِعْلِ وَ قُبْحِ الْخُلُقِ وَ ذَمِیمِ الْبُخْلِ)
19.پیروزی او، موجب سربزرگی و طغیان می‌شود (ظَفَرُ اللِّئَامِ تَجَبُّرٌ وَ طُغْیَانٌ)؛ 
20.سنگدل و بی‌رحم است (مِنَ اللِّئَامِ تَکُونُ الْقَسْوَةُ) 
✍️احمدحسین شریفی(تشکر از نویسنده)